پرهام شهرجردی

برای آن‌که معنای  اتفاقی که  امروز در اسراییل می‌افتد را بفهمیم، لازم است درک کنیم که صهیونیسم، نفی‌ی‌‌ دوچندان واقعیت تاریخی‌ی یهودیت است. مساله تنها این نیست که صهیونیسم، دولت-ملت را از مسیحیان می‌گیرد و  به یهودیان منتقل می‌کند، در عین حال، صهیونیسم،  اوج فرآیند همگون‌سازی  است که از اواخر قرن هجدهم آغاز شده و [...]

سگ‌ها. سگ‌ها در سر. سگ‌ها بیرونِ سر. سگ‌ها. در دهان، گوشت را تکه پاره می‌کنند. سگ‌ها. در سر، می‌چرخند و زوزه می‌کشند. سگ‌ها. در سر، سر را یک لحظه راحت نمی‌گذارند. سگ‌ها. می‌چرخند و سگ‌ها می‌گردند و سگ‌ها می‌پایند. سگ‌ها در سر، سَر می‌خورند. دیگر سکوتی در کار نیست. سگ‌ها زوزه می‌کشند. سگ‌ها غرغر می‌کنند. [...]

عباس دریس، شاهدِ قتل‌عام ماهشهر بوده. کشتارِ نیزار را با چشم‌های خودش دیده و به «محاربه» محکوم شده. از نگاهِ جمهوری‌ی اسلامی، شاهد بودن، جنایت را دیدن، «به جنگِ خدا» رفتن است. جنایت کردن و بعد، شاهد‌کُشی کردن، و تا می‌شود حرف و تصویر و تصور و تن و اثری برجا نگذاشتن، دیگر زیادی تکراری‌ست. [...]

« چرا این طوری به من گوش می‌دهید؟ چرا حتا وقتی که حرف می‌زنید، باز هم گوش می‌دهید؟ چرا حرفی از من می‌گیرید که باید بعدتر خودم به زبان بیاورم؟ و هیچ وقت پاسخ نمی‌دهید، هیچ وقت چیزی از خودتان به گوش نمی‌رسانید. اما این را بدانید، من چیزی نخواهم گفت. تنها هیچ می‌گویم.» □ [...]

ادبیات ناممکن است. ناممکن است که ادبیات است.

چرا؟ چون ادبیات در فرارفتن، از همه چیز پیشی می‌گیرد. جایی‌ست که ادبیات می‌خواهد از خودش هم جلوتر برود. خودش را پشتِ سر  بگذارد. جایی که دیگر نمی‌توان پیش رفت. جایی که پیش-رفتن قابل تصوّر نیست: نمی‌شود ازین جلوتر رفت. نمی‌شود ازین [...]

این تخته‌های خیس فاصله را کم
نزدیک‌‌مان می‌کند
تخته‌های خیس
و باد شاخ و برگِ‌ها را از جا بلند می‌کند [...]

لوک بوندی از من خواسته بود تا براساس «مرضِ مرگ» نمایش‌نامه‌ای برای تئاتر شائوبونه‌ی برلین بنویسم. درخواست‌‌اش را قبول کرده بودم، با این حال به او گفته بودم که باید از طریقِ اقتباس تئاتری به نمایش‌نامه برسم، باید در متن دست ببرم، مرتّب‌اش کنم، گفته بودم که متن برای خوانده شدن است، برای بازی کردن [...]

در ژنو، تهران‌ام. همان‌ام که بود، وَ همان‌ام که نیست. هنوز نمی‌خواندم‌اش که درش می‌زیستم. نشانی‌ی من با جمالزاده آغاز می‌شد. در آن کوچه‌ی بُن‌بست، شماره‌ی ۱۶. چه دورانی بود، وقتی دشمنِ خارجی بر جای جای زنده‌گی‌ام بمب وُ موشک پرتاب می‌کرد وَ، وَ دشمنِ داخلی، خودم را از کوچه‌ام فراری می‌داد. آن وقت‌ها جمالزاده [...]

داستانِ مرد در راهرو نشسته در سال ۱۹۶۲ آغاز می‌شود. بی‌نامِ نویسنده‌اش، با نام مستعار منتشر می‌شود. در سال ۱۹۸۰ مارگوریت دوراس تصمیم می‌گیرد منتشرش کند. به نامِ خودش. با نامِ خودش. آن وقت می‌نویسد: اگر نزیسته بودم‌اش، نوشتن نمی‌توانستم‌اش. مثلِ بسیاری از متن‌های دوراس، مثلِ مرضِ مرگ، یک زن، یک مرد. هیچ‌‌یک نامی ندارند. [...]

باید چیزهای ساده را به خودمان یادآوری کنیم، همان‌ها را که همیشه فراموش‌ می‌کنیم: میهن‌پرستی، میهن‌شیفته‌گی، ملّی‌گرایی، چیزی این جریان‌ها را از هم متمایز نمی‌کند، هیچ، مگر این‌که ملّی‌گرایی ایدئولوژی‌ئی عظیم و گسترده است و میهن‌پرستی تایید و تاکیدِ احساساتی‌‌اش (و خودش را درین بیانیه‌های دردناک نشان می‌دهد: «من با فرانسه ازدواج کردم» [اشاره به [...]